Otomobil motoru nedir? Otomobil motoru ne işe yarar?

Hiç arabanızın motorunu açıp içinde neler olduğunu merek ettiniz mi? Bir araba motoru, bir çok metal, tüp ve kablolardan oluşan, oldukça karışık bir sistemdir.
Bunların nasıl çalıştığı hakkındaki merakınızı gidermek isteyebilirsiniz. Veya yeni bir araba alacaksınız ve “3.0 litre V-6”, “çift kam mili” , “ayarlı yakıt enjeksiyonu” gibi terimler duyuyorsunuz. Peki, bütün bunlar ne anlama geliyor ?
Bu makalemizde, motoru temel olarak imceleyecek, bütün bu parçaların birarada nasıl çalıştığını açıklayacak, nelerin yanlış gidebileceği üzerinde duracak ve performansı nasıl artırabileceğimiz hakında bilgi vereceğiz.
Benzin motorlarının temel amacı, aracın hareket edebilmesi için, kullandığı benzini hareket enerjisine çevirmektir. Benzini hareket enerjisine çevirmenin en kolay yolu, motor içinde benzini yakmaktır. Bu yüzden, bir araba motoru, içten yanmalı motordur. Yanma işlemi dahili olarak gerçekleşir. Burada dikkat edilmesi gereken iki husus vardır:

* İçten yanmalı motorların farklı tipleri mevcuttur. Bunları birisi dizel motorlar, bir diğeri ise gaz trübin motorlarıdır. Bunun için HEMI motorları, devirli motorlar ve çift-zamanlı motorları inceleyebilirsiniz. Herbirinin kendine has avantajları ve dezavantajları bulunur.

* Dıştan yanmalı motorların ise temel bir prensibi vardır. Eski tip trenlerde ve botlarda bulunan buhar motorları, bunun en iyi örneğidir. Yakıt (kömür, odun, yağ gibi), buharın oluşturulması için motorun dışında yanar ve oluşan buhar, motora hareket sağlar. İçten yanmalı motorlar, dıştan yanmalı motorlara göre daha verimlidir. Örneğin, aynı mesafede daha az yakıt tüketimi sağlarlar ve dıştan yanmalı motorlara göre, aynı gücü sağlayan bir içten yanmalı motor çok daha küçük ebatlara sahiptir.

İçten Yanma

İçten yanmalı bir motorun arkasında yatan temel prensip şudur: Yüksek enerjiye sahip olan bir yakıttan (benzin gibi) az miktarda kullandığınız zaman, kapalı alanda bu yakıt ateşlenerek bir patlama gerçekleşir ve gaz genişlemesi sayesinde çok büyük bir miktar enerji açığa çıkar. Mesela bu enerjiyi, bir parçayı 500 metre ileriye fırlatmak için kullanabilirsiniz. Bu durumda, ortaya çıkan enerji, bu parça için hareket enerjisine çevirlmiş olur. Tabi bu enerjiyi çok farklı amaçlar için kullanabilirsiniz. Örneğin; bunun gibi bir patlamayı, dakikada yüzlerce kez yapacak bir silindir yapıp uygun bir yolla bu enerjiyi kontrol edebilirseniz, bir araba motorunun temelinde yatan prensibi tam olarak anlamış olursunuz!

Nerdeyse bütün araçlarda, benzini hareket enerjisine çevirmek için dört zamanlı (darbeli) yanma silindir motoru kullanılır. Dört zamanlı yanma prensibi, Otto deviri (döngüsü) olarak ta bilinir (1867 yılında, Nikolaus Otto tarafından bulunmuştur). Dört zamandan kastedilen şunlardır:

• Giriş Zamanı
• Sıkıştırma Zamanı
• Yanma Zamanı
• Çıkış Zamanı

Piston, bağlantı mili sayesinde krank miline ulaşır ve krank mili dönmeye başladığında, bu işlem tekrar başlar. Motorun, bu silindir sayesinde çalışırken, neler olduğunu inceleyelim:

4 zamanlı motor çalışma animasyonu (Yukarıdan aşağıya parçalar : Emme ve Egzoz Subapları, Yakıt-hava girişi ve yanmış gaz çıkışı, Buji, Yanma Odası, Piston, Piston Kolu, Krank Mili)

1.) En önce piston çalışmaya başlar, giriş valfleri (sübapları) açılır ve piston, motor silindirinin benzin ve hava ile tamamen dolması için aşağı yönde hareket eder. Bu giriş zamanıdır. Bu işlemin çalışması için, benzinin çok az bir miktarının hava ile karışması gerekir.

2.) Daha sonra, piston tekrar yukarıya hareket ederek bu yakıt/hava karışımını sıkıştırır. Sıkıştırma patlamanın daha güçlü olmasını sağlar.

3.) Piston en yüksek seviyeye ulaştığı zaman, bujiler benzini ateşleyen bir kıvılcım üretir. Benzin, silindirdeki patlamaları tekrar tetikler ve piston aşağı doğru hareket eder.

4.) Piston el alt seviyeye ulaştığında, çıkış valfleri açılır ve silindir eksoza yönlenir.

Artık, motor bir sonraki döngüye için hazırdır, yani tekrar hava ve yakıt ile yeni bir patlama işlemi başlatır.

Burdan bir noktaya dikkat çekelim: Başlık milinde oluşturulan hareket doğrusalken, içten yanmalı motorlar vasıtasıyla oluşan bu hareket döngüseldir. Bir motorda; pistonların bu doğrusal hareketi, krank mili sayesinde döngüsel harekete çevrilir. Bu döngüsel hareket sayesinde aracın lastiklerini çevirme işlemi yapılır.