ABS nedir? ABS ne işe yarar?

Son yıllarda herkesin ağzına bir ABS sözü yerleşmiş gibi gözüküyor. Peki, hiç merak edip “Bu nedir, ne anlama gelir, tam olarak ne işe yarar?” gibi soruları kendinize sordunuz mu? Günümüzde birçok müşteri artık araç alırken araçta yer alan donanımlara ve güvenlik özelliklerini dikkate almaya başladı. Bu nedenle, birçoğumuzda artık ABS’siz araç almama eğilimi oluşmakta. Genellikle birçok araç sahibi aracında ABS olmasına rağmen hala bu sistemin tam olarak ne işe yaradığını bilmiyor. Biz de size bu konuda yardımcı olmak için bu yazıyı kaleme aldık. ABS ne anlama gelir? ABS yani (Antilock Braking System) araçların ani frenlemeler esnasında güvenli bir frenleme yapmasına ve aracın kontrolden çıkmadan stabil bir şekilde yolda kalmasına yarayan bir fren sistemi olarak geliştirilmiştir. Kim derdi ki 1929-30’lı yıllarda ilk olarak uçaklarda kullanılan bu frenleme sistemi bir gün neredeyse tüm araçlarda kullanılacak diye! ABS, o yıllarda ilk olarak uçakların güvenli bir şekilde pistlerde durması ve tekerleklerinin kilitlenmemesi için geliştirildi.

Yıl 1936 gösterdiğinde ise Almanya’da bu sistemin ilk araç üzerinde denemeleri gerçekleştirildi. 1950-60’lı yıllarda birkaç kez o dönemin yarış araçlarında denenerek çok pahalı ve gereksiz olduğu düşünülerek geri plana atıldı. Ancak yıl 1970 leri gösterdiğinde bu sistem tekrar geliştirilerek ve seri üretime hazır hale getirilerek o dönemdeki bazı otomobil firmalarının (Chrysler, Ford, Lincoln, Nissan, General Motors, BMW, Mercedes-Benz ) yeni modellerinde kullanılmaya başlandı. Bu dönemden sonra artık birçok firma araçlarında ABS yi standart hale getirerek satışa sundu. Günümüzde de artık birçok araç standart olarak ABS donanımına sahip olarak satışa sunuluyor. Son yıllarda, artık sadece otomobillerden ziyade motosiklet, kamyonet, kamyon, tır ve otobüslerde de ABS kullanılmaya başlandı. Peki, bu sistemin çalışma prensibi nedir? Bu sistem temelde sürücünün ani frenleme esnasında aracın yoldan çıkması ve kaymasını engellemeye yarayan bir sistemdir. Yolculuk esnasında sürücünün ani bir tepki olarak sert biçimde frene basmasıyla araçta ilk önce bir titreme ve bir ses meydana gelir ki bu durum sistemin şuanda aktif olduğunun habercisidir.

Bu sistem bünyesinde yer alan sensörler yardımıyla aracın tekerlerine ait basınç ve tekerlek devir değerlerini ECU (Electronic Control Unit) den alarak aracın fren basıncının arttırılması ya da azaltılmasına karar verir. Örneğin; araç ile düz, kuru ve asfalt bir zeminde frenleme yapılıyorsa sistemde yer alan fren basınç sensörü ve tekerlek devir sensörü devreye girerek aracın basınç dengesini düzenleyerek kısa sürede ve güvenli bir şekilde durulabilir. Ancak bu sistem sizi her şekilde en kısa sürede durduramayabilir. Örneğin; araçla ile düz, yaş ve asfalt bir zeminde bir önceki örnekte verilen durumun aksine fren basıncı ve tekerlek devir sensörü devreye girerek basıncı ve devir sayısını arttırmak zorunda kalarak duruş mesafesi uzayabilmektedir. Bu sistem sürücüler için nasıl yararlıdır? Bu sistem sizi yüksek hızlarda giderken bir anda durduramayabileceği gibi aynı zamanda da size yüksek hızlarla virajlara girebilme olanağı da sağlamaz. Bu sistem sadece aracın belirli hızlarda güvenli ve kısa mesafede durmasına yarar.

ABS Fren Sisteminin Görevi: 

Kilitlenme Karşıtı Frenleme Sisteminin bu görevi, ani sert frenleme sırasında tekerleklerin kilitlenmesini önlemektir. Yani, tekerlekler kaymaya başlamaksızın kilitleme sırasına kadar frenlenmelidir. Bu husus otoyolların tüm özelliklerinde (kuru, ıslak, kaygan veya buz kayganlığı) sağlanmalıdır. ABS kumanda sistemi, tekerleklerde bulunan hız sensörlerinden aldığı bilgileri işleyerek/hesaplayark kilitli olan tekerleğin hidrolik basıncını azaltmak veya çoğaltmak suretiyle frenleme esnasında tekerleklerin kilitlenmesini önler.

ABS fren sisteminin en önemli avantajlarından bir tanesi her türlü frenleme koşulu altında aracın; stabilizesini ve direksiyon hakimiyetini kaybetmeden optimum şekilde aracın frenlenmesini sağlamaktır. Optimum şekilde frenlemenin anlamı, maksimum yol tutuşunu elde ederek frenleme mesafesini optimize etmek yani en uygun mesafeye getirmektir. Ani durumlarda sürücü fren yapmak istediğinde; önüne çıkan şeylerden kaçabilmeli, virajlarda daracın ve direksiyonunun hâkimiyetini kaybetmemelidir.

ABS fren sistemi elektronik ve mekanik parçaları içermesi nedeniyle mekatronik bir yapıya sahiptir. 

ABS Sistemin temel parçaları;

ABS ECU’su (elektronik kontrol ünitesi), ABS kumanda grubu, tekerlek sensörleri ve tekerlek rotorlarıdır.

Not:

—Ani veya acil bir durumda frenle birlikte debriyaja da basmalısınız.

—ABS’li araçlarda acil frenlerde araç durana kadar pedala sonuna kadar basın.

—ABS aracın daha kısa sürede durmasını sağlamaz.

Bu sistem seyir halindeyken sürücünün önüne çıkan bir nesneye çarpmaması ve aracı güvenli bir şekilde yavaşlatabilmesine yarar. Sistem özellikle yoğun trafikte yapılan düşük hızlarda ki ani frenlemelerde oldukça etkilidir. Bu sistem sürücülerin olası kaza ihtimallerini ortadan kaldırmasına yardımcı olur ancak yinede sürücü aracın limitlerini fazla zorlamaması gerekir. Son olarak ABS’li araç kullanan sürücüler için bazı tavsiyeler; trafikte ve yollarda her an karşımıza bir tehlike çıkabileceğinden ayağınız fren pedalına yakın konumda olsun, frenleme denemeleri yapın ve ortalama ne kadar mesafede durabildiğinizi hesaplamaya çalışın, araçla birlikte verilen kullanıcı kitabınız varsa bir göz atın, aracınızın fren sistemi bakımlarını düzenli yaptırmaya çalışın.